Over

Een stukje historie in Hoogeveen

Een eigen synagoge

De inwijding van de nieuwe synagoge aan de Schutstraat in het jaar 1865 betekende een hoogtepunt voor de joodse gemeente en was kenmerkend voor haar bloei. Er was sprake van een zeker zelfbewustzijn en dat komt tot uitdrukking in de bouwstijl van de synagoge.
Bewust werd voor de Neo-Moorse bouwstijl gekozen, ter onderscheiding van de gevestigde christelijke kerkgebouwen in Gotische stijl. Ook is in de bouwstijl de joodse verwantschap met de cultuur van het Midden-Oosten onderstreept. Het gebouw vertoont duidelijke overeenkomsten met andere synagogen zoals de ‘snoge’ van de Portugees-joodse gemeente in Amsterdam. Vermoedelijk heeft de architekt zich laten leiden door dit Amsterdams voorbeeld. Het interieur was bij de verkoop aan boer Flokstra niet meer intact. Een gevolg van het feit dat het gebouw door de Duitsers als pakhuis en opslagruimte was gebruikt. Kerkeraadsverslagen uit die tijd maken zelfs melding van een ruïne. Het interieur van de synagoge werd na de verkoop geschikt gemaakt voor het houden van de zondagse erediensten.

De galerij

Op de borstwering van de galerij bevinden zich zeven panelen. Zeven is voor joden en christenen een bijzonder getal. Zowel in het Oude Testament als in het Nieuwe Testament staat het voor volheid en volkomenheid (Genesis 2:3 / Mattheüs 18:22). De Hoogeveense dichter en kunstenaar Gerrit J. Nijhof maakte zeven panelen, die in zijn optiek het wereldgebeuren van begin tot einde markeren. Van Alpha tot Omega. Links van het midden staan panelen met oudtestamentische motieven: de boekrol, zevenarmige kandelaar Menorah en het Davidsschild. Centraal in de serie van zeven symbolen staat het kruis. Daarnaast staan de duif als symbool van de Heilige Geest, de vis oftewel het Ichtusteken en de opengeslagen Bijbel. Het Ichtusteken gold als herkenningsteken voor christenen te Rome en heeft die functie tot op de dag van vandaag.

Het orgelbakon

Het orgelbalkon telt vijf panelen. Links van het orgelfront treffen we Gotische lettertekens aan en Hebreeuwse karakters. De tekst is afkomstig uit Genesis 28:17b ‘Dit is niet anders dan het huis van God’. Woorden, gesproken door Jakob, één van de stamvaders van het volk Israël, als hij moet vluchten voor zijn broer Esau. In een droom maakt de Almachtige hem duidelijk dat het verbond dat Hij sloot met Abraham van kracht blijft. De plaats wordt later Bethel oftewel Huis van God genoemd. De tekst is in een oudtestamentische en een nieuwtestamentische taal aangebracht, om de verbondenheid tussen joden en christenen aan te geven. De overige panelen van het orgelbalkon hebben te maken met het orgel als begeleidingsinstrument in de eredienst.

Psalmbord

In het huidige psalmbord herkent men iets van deze Heilige arke. Duidelijk herkenbaar zijn de twee bogen, die herinneren aan de tafelen der wet die Mozes op de berg Sinaï van God ontving. Boven de twee bogen ziet men het Lam Gods dat ter slachting wordt geleid.

Als kerkgebouw van baptistengemeente de Schutse

Op 14 september 1996 (deze dag valt samen met het joodse Nieuwjaar, Rosh Hashana 5757) is de voormalige synagoge ingewijd als baptistenkerk. De naam de Schutse oftewel schuilplaats wordt voortgezet. Hoewel de synagoge qua uiterlijk in de loop der jaren nauwelijks veranderd is, geldt dat niet voor de omgeving. Het kanaal dat voor het gebouw langs liep is gedempt en vervangen door een geasfalteerde weg met verkeerslichten. In de loop der jaren is de Schutse omringd door een autosnelweg, moderne hoogbouw van verzekeringsmaatschappijen, een hamburgerrestaurant en het oprukkende stads- en winkelcentrum van Hoogeveen. Het is symbolisch voor onze turbulente samenleving met permanente veranderingen en immense uitdagingen. Als baptistengemeente zijn we ons ervan bewust dat we als kerk midden in die samenleving staan en dat dit aanzienlijke verantwoordelijkheden met zich meebrengt.